Cognitieve ontwikkeling

Dat je veel invloed kunt hebben op de ontwikkeling van je baby, dat wist je al. Maar wat weet je van de cognitieve ontwikkeling van je baby?

De cognitieve ontwikkeling is de ontwikkeling van het denken, de waarneming, en de fantasie. Ook de begrippen intelligentie en geheugen zijn belangrijk als het gaat om de cognitieve ontwikkeling. Eigenlijk is het een mooi woord voor ‘verstandelijke ontwikkeling’.

Behoeften & reflexen 

In de eerste maanden van je baby reageert je baby nog heel erg vanuit behoeften en reflexen. Het leert bijvoorbeeld vanuit reflex om zijn hoofd ‘te dragen’. Tegelijkertijd merkt hij dan dat wanneer hij zijn hoofd optilt de omgeving er anders uitziet. Ook leert hij dat er iets gaat gebeuren als jij tegen hem praat. Hij gaat ontdekken dat er een vervolg zit op jouw woorden; hij krijgt eten, gaat in bad of wordt naar bed gebracht.

Regelmaat is essentieel 

Het is niet dat hij dat allemaal al ‘bewust’ weet, maar hij gaat de patronen ontdekken. Daarom is het voor baby’s dan ook zo fijn om regelmaat in hun leven te hebben. De regelmaat zorgt ervoor dat hij sneller in de gaten heeft hoe alles werkt. Dat geeft hem een rustig en vertrouwd gevoel. Kun jij je nog herinneren hoe het was om voor de eerste keer ergens te komen waar je de regels niet kende? Waar je de mensen niet kende? Waar je niet wist wat er ging gebeuren? Zo voelt een baby zich ook. Het is dan fijn dat jij als ouder of als professional dat begrijpt en je hem zo snel mogelijk op zijn gemak wil laten voelen. Zorgen voor regelmaat is daarbij een hele belangrijk, misschien wel de belangrijkste factor, tezamen met een liefdevolle verzorging, genoeg voeding en voldoende rust.
Al snel ontdekt je baby ‘oorzaak en gevolg’. Hij krijgt in de gaten dat als hij gaat huilen dat jij dan komt kijken. Dat geeft hem vertrouwen want: ‘als er iets is dan komt iemand me helpen’. Ook ontdekt hij dat als hij naar jou lacht dat je dan terug gaat lachen. Dikke kans dat dat een reuzeleuk spelletje wordt ;). En natuurlijk ken je de baby’s die een speeltje vasthebben en het vervolgens op de grond gooien en merken dat een ander het dan weer opraapt. Dit hoort allemaal bij het ontdekken van oorzaak en gevolg.

De eenkennigheidsfase

Wat ook een belangrijke ontdekking voor baby’s is, is dat ze op enig moment leren dat als iets weg is het ook weer terugkomt. Dat is, als ze met een maand of 8 in de eenkennigheidsfase komen, wel een dingetje. Ze denken namelijk dat als ze je niet meer zien dat je weg bent. Je begrijpt wel dat dat reuze eng is voor je baby. Daarom is het belangrijk van jongs af aan spelletjes te doen waarbij iets er is, dan weg is en weer terug komt. De bekende kiekeboe spelletjes zijn hier een bijzonder goed middel voor en daar kun je niet jong genoeg mee beginnen. Natuurlijk begin je met je eigen handen voor je gezicht en haal je ze weg. Probeer daarna eens met een doorschijnend (chiffon) doekje over je eigen hoofd te leggen en weg te trekken. Dan ben je even minder goed zichtbaar maar toch nog wel genoeg om het niet te eng te maken voor je baby.
Omdat kiekeboe spelletjes, naast belangrijk, ook heel erg leuk zijn zal je je baby een groot plezier ermee doen. Succes gegarandeerd!

Rekenkundig inzicht van jouw baby 

Ook zijn baby’s al met rekenen bezig. Dat had je vast nog niet gedacht. Maar de beginselen van rekenen komen ze gewoon tegen tijdens hun ontwikkeling. Tijdens het kruipen en klimmen krijgen ze te maken met ruimtelijke oriëntatie. Hoe ver is het van A naar B. Ze gaan lijfelijk ervaren hoe ver dat is. Ook op de bank klimmen en er weer af komen zonder te vallen vraagt om rekenkundig inzicht. Je kent vast dat filmpje wel van die baby die van het bed af komt door allemaal kussens van het bed op de grond te laten vallen naast het bed. Telkens probeert het kind, heel voorzichtig of de kussens al op de juiste hoogte zijn. Zo kan zij vanaf het bed op haar gemak op de kussens glijden om zo weer door te glijden naar de grond. Zo zie je ook dat baby’s echt wel al heel slim kunnen zijn, zonder dat jij daar erg in hebt. Het is dan ook fijn voor baby’s als je ze ruimte geeft,. Letterlijk en figuurlijk, om nieuwe dingen (wel passend bij hun ontwikkelingsfase natuurlijk) te mogen ontdekken. Zo leren ze wat ze allemaal al kunnen maar ook wat nog niet lukt, dat is ook belangrijk om te leren als je opgroeit.

Wil jij lekker gaan ‘rekenen’ met je baby ? Ga dan vooral aan de slag met de volgende tips:

Tip 1. Met stip op 1: geef je baby ruimte om ZELF te mogen ontdekken.

Uiteraard passend bij zijn ontwikkelingsfase. Zoals je een baby pas in een stoeltje laat zitten als ze zelfstandig vanuit kruipen naar zitten kunnen komen, zo vanzelfsprekend pas je ook andere uitdagingen voor je kind aan. Gewoon aan de fase van ontwikkeling waar hij zich in bevindt. Een baby geef je nog geen iPad maar laat je wel lekker op een groot kleed op de grond spelen met wat speelmateriaal, dat vinden we ook logisch.

Tip 2. Geef je baby vooral veel spelmateriaal waarmee hij kan oefenen met ‘in – en uithalen’.

De ouderwetse ‘vormenstoof’ is hiervoor geschikt, maar ook gewoon een emmer met wat kleine bakjes vinden baby’s geweldig om mee te oefenen.

Tip 3. Zorg dat je verschillende doeken in huis hebt om kiekeboe mee te spelen. 

Van een doorschijnend (chiffon) doekje, ook wel jongleerdoekje genoemd tot gewoon de keukendoek. Als je baby het gordijn heeft ontdekt wordt dat vanzelf ook een geweldig object om voor je kiekeboe spel in te zetten ;).

Tip 4. Maak je baby bekend met begrippen als onder, boven, hoog, laag, ver, dichtbij. 

Bijvoorbeeld als je bellen gaat blazen. “Kijk eens hoe hoog de bel is… en nu gaat de bel omlaag, hij gaat onder de tafel, zie je dat?” Maar ook buiten: “Zie je hoe ver weg die auto is, en deze staat dichtbij.”

Tip 5. Last but not least: Laat je baby ook voelen wat begrippen inhouden.

Bijvoorbeeld; onder de tafel door kruipen, benoem gewoon dat je baby dat doet. “Hé kijk nou eens. Je kruipt onder de tafel door, je klimt op de bank. We gaan de trap op naar boven, we gaan de trap af naar beneden. We lopen nu langs het zwembad en straks gaan we lekker in het zwembad.”
Geef maar lekker veel taal aan alles wat je doet of wat je baby doet, daar leert je baby enorm van!

Deze blog werd geschreven door Marije Magito voor de website van de Negenmaandenbeurs 2020.

Marije is directeur van Stichting Jonge Kind Centrum. Zij is specialist op het gebied van ‘spelenderwijs leren en ontwikkelen’ van het jonge kind. Wekelijks verzorgt Stichting Jonge Kind Centrum de educatieve ouder-kind programma’s: Babyclub®, Dreumesfun® en Peutersteps®. Daarnaast traint zij professionals in de kinderopvang en verzorgt presentaties en workshops over de ontwikkeling van het jonge kind op ouderavonden en congressen.